Antiek systeem
Hoewel de pomp vervangen werd, worden nog steeds de oude gietijzeren buizen uit de tijd van Leopold II gebruikt om water richting de serres omhoog te brengen.
Koninklijk Domein van Laken
In onze hoofdstad vindt u het Koninklijk Park van Laken, naast het openbaar park van Laken en vlakbij het Atomium.
Het park herbergt naast het Kasteel van Laken ook de Koninklijke Serres, die een gedeelte van het jaar voor het publiek worden opengesteld. In het park staan bomen die stammen uit de tijd van Koning Leopold II en soms zelfs daarvoor: er staan eiken en beuken van soms wel 250 of 300 jaar oud.
Praktisch
| Grootte | 28.79 hectare |
| Sinds | 1880 |
| Website | koninklijke-serres-van-laken |
Geschiedenis
Koning Leopold II had het idee om vlakbij zijn woning, het Kasteel van Laken, een groot park aan te leggen. Hij kocht de nodige gronden om het park te kunnen realiseren en droeg ze in 1876 officieel over aan de Belgische Staat. De koning behield wel Kasteel Belvédère, gelegen tegenover het Kasteel van Laken. In het akkoord werd ook vastgelegd dat de koning in ruil voor de grond in Laken onder andere het Ravenstein Domein in Tervuren kreeg.
De staat werd ook verplicht om ruimte vrij te houden voor de aanleg van de Koninklijk Parklaan en geld vrij te maken voor de aanleg van het nieuwe park. Waar nodig zou de koning dan aanvullende kosten betalen. In 1880 werden de werken afgerond, precies op tijd voor de jubileumfeesten van de Belgische onafhankelijkheid.
Bij zijn Kasteel wilde Koning Leopold II, na bezoek aan het Crystal Palace op de wereldtentoonstelling van 1851, ook zo’n vooruitstrevend bouwwerk in de kasteeltuin. De Koninklijke Serres werden in Art Nouveaustijl gebouwd en combineerden zijn liefde voor planten met multifunctionele ruimtes die als feest-, theater- of eetzaal konden worden gebruikt. De inhuldiging vond plaats in 1880, maar ook daarna werden nog meerdere serres bijgebouwd. De huidige opstelling bestaat uit 36 paviljoenen.
Koninklijke Serres
De serres en het park maken deel uit van het patrimonium. Het doel is om deze zo goed mogelijk te conserveren. De Koninklijke Serres gaan eenmaal per jaar open voor het publiek, gedurende een periode van 3 weken in de lente. In 2023, van 14 april tot en met 7 mei (gesloten op maandagen).
Deze jaarlijkse openstelling was een wens van Koning Leopold II en wordt door alle vorsten die na hem regeerden voortgezet. Tijdens de rest van het jaar wordt er door het personeel van de Koninlijke Schenking hard gewerkt om in die drie weken de serres van hun beste kant te laten zien.
De serres, een architectuur van glas en staal ontworpen door Alphonse Balat, worden onderhouden en waar nodig gerenoveerd.
Tuiniers proberen de ideale omstandigheden te creëren om alle planten op het juiste moment te laten bloeien, tijdens de openstelling voor het publiek.
In de serres vind je appelsienbomen en camelia’s uit de tijd van Leopold II, enkelen zijn zeker 150 jaar oud. Ook buiten in het park kom je oude bomen tegen: beuken en eiken van soms 250 tot 300 jaar oud.
2300 ton CO2-uitstoot minder
Voor het hele team is conservatie van wat geschonken werd een leidraad. Veel aandacht gaat hierbij naar milieuvriendelijkheid en duurzaamheid.
De serres worden sinds een jaar verwarmd met restwarmte gerecupereerd uit de verbrandingsoven van Neder-over-Heembeek. Door de aansluiting op dit warmtenetwerk wordt bijna 500.000 liter mazout bespaard, wat zorgt voor een beperking van 2300 ton aan CO2-uitstoot.
Naast warmte hebben de planten natuurlijk ook water nodig. Hiervoor wordt een systeem gebruikt dat al stamt uit de tijd van Leopold II: onderin het park wordt regenwater opgevangen in een vijver. Met een pomp wordt dit water omhooggepompt naar een bassin vlakbij de serres.
Vanuit dat bassin kunnen alle planten bewaterd worden. De pomp uit de tijd van Leopold II werd ondertussen vervangen door een nieuw, hydraulisch exemplaar. Voor de rest werkt het systeem nog exact hetzelfde als meer dan 100 jaar geleden.
Omdat ze in het park ook de regels van het Brussels Gewest volgen, wordt alle onkruidbestrijding gedaan zonder pesticiden. Bestrijding gebeurt manueel of het onkruid wordt met warm water overgoten.
Het team
Het onderhoud van de Koninklijke Serres en het Park wordt gedaan door een groep van 50 werknemers van de Koninklijke Schenking, onder leiding van een regisseur en bijgestaan door een adjunct-regisseur. Een team van 15 tuiniers is verantwoordelijk voor de planten in de verschillende serres.
Het onderhoud van het park wordt gedaan door een team van 23 mensen.
Zij houden zich zowel bezig met bosbeheer op het landgoed van 186 hectare (waarvan 20 hectare vijvers), als met de tuinaanleg dichter bij het kasteel.
Daarnaast zijn er nog enkele mensen in dienst bij de dienst ‘werken’. Zij staan de andere diensten bij als er bijvoorbeeld metselwerken zijn of er ruiten in de serres vervangen moeten worden.
Open voor publiek
Het hele jaar door werken zij gezamenlijk om de serres en het omliggende domein klaar te maken voor de weken waarin publiek ontvangen wordt, zodat ze vol trots hun werk kunnen laten zien. Natuurlijk hopen ze dat alles bloeit op het goede moment. Hoewel ze dit proberen te beïnvloeden door bijvoorbeeld de hoeveelheid licht aan te passen, blijft het ieder jaar spannend.
Na de openstelling begint het team meteen weer aan de voorbereiding voor het jaar erna.
